บรรณารักษ์ชวนรู้: นิยามศัพท์ “ศาสตราจารย์”

ศาสตราจารย์ เป็นตำแหน่งทางวิชาการซึ่งเป็นที่รู้จักกันดี แต่ทราบหรือไม่ว่าตำแหน่งศาสตราจารย์ ยังมีแบ่งย่อยอีกหลายประเภท (อ้างอิงจาก ราชบัณฑิตยสถาน. (๒๕๕๕). พจนานุกรมศัพท์ศึกษาศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน.)

ศาสตราจารย์ (Professor)
ตำแหน่งทางวิชาการสูงสุดในมหาวิทยาลัยหรือสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา ในประเทศไทยตำแหน่งทางวิชาการตามกฎหมายสำหรับอาจารย์ประจำในมหาวิทยาลัยของรัฐและเอกชน คือ อาจารย์ (Instructor) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ (Assistant Professor) รองศาสตราจารย์ (Associate Professor) และ ศาสตราจารย์ (Professor) ตามลำดับ เป็นการกำหนดตำแหน่งเหมือนในระบบของสหรัฐอเมริกา

Advertisements

บรรณารักษ์ชวนรู้: พระราชพิธีแรกนาขวัญกับนาหลวงคลองพญาไท

ตั้งแต่สมัยสุโขทัย พระมหากษัตริย์ในฐานะที่ทรงเป็นเจ้าของที่นาและผู้ปกครองป้องกันนาให้พ้นอันตราย ทรงประกอบพระราชพิธีอันเป็นโบราณราชประเพณีเพื่อสนับสนุน บำรุงขวัญกำลังใจให้เกษตรกรระหว่างฤดูทำนาในปีหนึ่งๆ เนื่องจากข้าวเป็นเครื่องเสิรมเสถียรภาพทางเศรษฐกิจและการดำรงชีวิตพื้นฐานของชุมชน พระราชพิธีเพื่อความอุดมสมบูรณ์เหล่านี้ แสดงให้เห็นการผสมผสานความเชื่อที่ได้รับอิทธิพลมาจากศาสนาพราหมณ์กับพุทธศาสนา คือ

พระราชพิธีไพสาจรดพระนังคัลก่อนเริ่มฤดูกาลเพาะปลูกใหม่เตรียมดินเดือนหก ในสมัยสุโขทัยและสมัยอยุธยาเรียกว่า พระราชพิธีไพศาขจรดพระนังคัล
– ไพศาข (อ่านว่า ไพ-สา-ขะ) หมายถึง เดือน ๖
– จรดพระนังคัล หมายถึง การลงมือไถครั้งแรก เป็นปฐมฤกษ์ในการทำนาปีหนึ่งๆ อีกทั้งยังมีการเสี่ยงทายทำนายถึงความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธุ์ธัญญาหารในปีนั้นๆ

ภาพจิตกรรมฝาผนังพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญที่วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมาราม

ระวังภัยมัลแวร์ “GhostSecret”

เมื่อวันที่ 24 เมษายน 2561 ศูนย์ประสานการรักษาความมั่นคงปลอดภัยระบบคอมพิวเตอร์ประเทศไทย (ไทยเซิร์ต) ภายใต้ สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) หน่วยงานสังกัดกระทรวงดิจิทัลฯ รายงายว่าพบมัลแวร์ที่สร้างความเสียหายให้แก่ข้อมูล ชื่อปฏิบัติการ GhostSecret โดยทำการล้วงข้อมูลโครงสร้างพื้นฐานสำคัญของหน่วยงาน ซึ่งพบว่ามีการใช้เซิร์ฟเวอร์ในประเทศไทยเป็นฐานทำการโจมตี มัลแวร์ดังกล่าวได้สร้างผลกระทบในด้านต่าง ๆ อาทิ การสูญเสียข้อมูลสำคัญ หรือข้อมูลความลับขององค์กร การสูญเสียความพร้อมใช้งานทำให้ระบบคอมพิวเตอร์ไม่สามารถใช้งานได้ปกติ และสูญเสียค่าใช้จ่ายเพื่อการกู้คืนระบบ

พบว่าลักษณะมัลแวร์ที่ใช้โจมตีจะทำให้
• สูญเสียข้อมูลสำคัญ/ข้อมูลความลับขององค์กร
• สูญเสียความพร้อมใช้งาน ทำให้ระบบคอมพิวเตอร์ไม่สามารถใช้งานได้ปกติ
• สูญเสียค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการกู้คืนระบบ

ช่องทางการโจมตี
เกิดจากผู้ประสงค์ร้ายได้ส่งอีเมลแนบไฟล์เอกสาร Microsoft Wor d ซึ่งมีโค้ดอันตรายฝังอยู่ ส่งไปยังหน่วยงานโดยมัลแวร์ มีชื่อ Bankshot2 ซึ่งมีความสามารถและพฤติกรรม คือ

• ขโมยข้อมูลในเครื่องและส่งไปยังเครื่องเซิร์ฟเวอร์โดยอัตโนมัติ
• ติดต่อเครื่องเซิร์ฟเวอร์ผ่าน พอร์ต 443
• ติดต่อเครื่องเซิร์ฟเวอร์โดยใช้โปรโตคอลที่ผู้ประสงค์ร้ายสร้างเอง
• ลบไฟล์ต่าง ๆ ในเครื่อง
• ติดตั้ง Service อื่น ๆ ในเครื่อง
• เรียกดูรายการ Process ที่ทำงานในเครื่อง

วิธีรับมือและแก้ไขสำหรับผู้ใช้ทั่วไป
• หลีกเลี่ยงในเปิด Macro จากไฟล์เอกสารแนบที่มากับอีเมล เนื่องจากอาจมีการเรียกทำงานโค้ดที่ซ่อนตัวอยู่ในไฟล์ดังกล่าว ส่งผลให้ติดมัลแวร์บนเครื่องคอมพิวเตอร์ และก่อให้เกิดความเสียหายได้ กรณีหน่วยงานและองค์กรขนาดใหญ่ ควรบล็อกอีเมลที่มีไฟล์แนบจากแหล่งไม่น่าเชื่อถือ
• อัปเดตระบบปฏิบัติการและซอฟต์แวร์ให้เป็นปัจจุบันอยู่เสมอ โดยช่องโหว่ของโปรแกรมและระบบปฏิบัติการนั้นจะเป็นเป้าหมายในการการโจมตีอยู่บ่อยครั้ง การติดตั้งแเพตช์ในเวอร์ชันล่าสุดจะถือได้ว่าเป็นการลดความเสี่ยงจากการถูกโจมตีได้เป็นอย่างดี
• หมั่นอัปเดตโปรแกรมป้องกันไวรัส และดาวน์โหลดซอฟต์แวร์จากเว็บไซต์ทางทางการหรือแหล่งที่น่าเชื่อถือ
• ในกรณีที่พบว่าเครื่องคอมพิวเตอร์ติดมัลแวร์ ควรตัดการเชื่อมต่อจากเครือข่ายทันที เช่น การดึงสาย LAN ออก

ข้อมูลจาก https://www.thaicert.or.th

บรรณารักษ์ชวนรู้: วันจักรี

วันจักรี คือ วันที่ระลึกแห่งการขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นปฐมบรมกษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช  เมื่อวันที่ ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๓๒๕

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้าฯ ให้หล่อพระบรมรูปพระมหากษัตริย์ ลักษณะเหมือนพระองค์จริง ณ โรงหล่อหลังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ๔ พระองค์ คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประดิษฐานไว้บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของบูรพมหากษัตริย์ นอกจากนี้ยังโปรดให้พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ กราบถวายบังคมปีละ ๑ ครั้ง แต่ยังมิได้กำหนดเรียกว่า วันจักรี

บรรณารักษ์ชวนรู้: ศ.ระพี สาคริก กับคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

เมื่อวันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑ ได้ทราบข่าวการจากไปของปูชนียบุคคลคนสำคัญของวงการกล้วยไม้ไทยคือ ศาสตราจารย์ระพี สาคริก

เรามักจะรู้จักอาจารย์ระพีในฐานะของผู้เชี่ยวชาญด้านกล้วยไม้อันดับต้นๆ ของเมืองไทย ท่านมีผลงานการค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับกล้วยไม้มากมาย เป็นผู้ส่งเสริมงานวิจัยกล้วยไม้ทั้งในด้านการปรับปรุงพันุธุ์ ขยายพันธุ์ตลอดจนด้านธุรกิจการส่งออก ทำให้กล้วยไม้ไทยกลายเป็นสินค้าส่งออกด้านเกษตรที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศ ทำให้ท่านได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา สาขาเกษตรศาสตร์ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๑

นอกจากนี้ท่านยังเคยดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ช่วง พ.ศ. ๒๕๑๘-๒๕๒๒ และยังเคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในสมัยรัฐบาล พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ (พ.ศ. ๒๕๒๒-๒๕๒๓) และที่หลายท่านอาจไม่เคยทราบ ท่านมีความสัมพันธ์อันดีกับ อาจารย์สตางค์ ศาสตราจารย์ ดร.สตางค์ มงคลสุข อดีตคณบดี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ด้วย

บรรณารักษ์ชวนอ่าน: TIME Person of the Year 2017

กลุ่ม The Silence Breakers ได้รับเลือกเป็นบุคคลแห่งปี Person of the Year ของนิตยสาร TIME ในปีนี้ (๒๐๑๗) จากผลพวงที่พวกเขากล้าออกมาเปิดเผยเรื่องราวการถูกล่วงละเมิดทางเพศ ทำให้เกิดกระแสสังคมที่สร้างความตื่นตัวเกี่ยวกับเรื่องนี้ไปทั่ว

ข่าวคราวเกี่ยวกับการล่วงละเมิดทางเพศกลายเป็นกระแสสังคมครั้งใหญ่ในสหรัฐอเมริกาในปี ๒๐๑๗ เมื่อมีคนดังหลายรายเปิดเผยว่าพวกเขาเคยถูกล่วงละเมิดทางเพศ สร้างความตกตะลึงและเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์กันไปทั่วว่าเกิดอะไรขึ้นกับสังคมอเมริกัน อันที่จริงเรื่องเหล่านี้ก็เกิดขึ้นอยู่บ่อยครั้งแต่อาจไม่ได้เป็นที่สนใจจนเป็นกระแสดังจนเมื่อคนดังเข้ามามีส่วนร่วม ซึ่งต้องยอมรับว่าพวกเขากล้าหาญมากที่ออกมาบอกเล่าเรื่องราวเหล่านี้ ไม่ว่าจะเป็น นักกีฬายิมนาสติกทีมชาติที่ถูกแพทย์ประจำทีมข่มขืน คดีข่มขืนในมหาวิทยาลัย รวมถึงดารานักร้องชื่อดังที่กล้าออกมาบอกเล่าประสบการณ์เลวร้าย

บรรณารักษ์ชวนรู้: Document Download Manager in Scopus

ท่านที่ใช้ฐานข้อมูล Scopus เป็นประจำ คงเคยพบปัญหาการ download บทความ ที่บางครั้งต้องการมากกว่า 1 รายการ แต่อยากสั่งให้โหลดครั้งเดียว เพราะคงไม่ว่างพอที่จะมานั่งกดโหลดทีละรายการ Scopus มีฟังก์ชั่นที่ว่านี้อยู่เหมือนกัน แต่ว่าหยุดชะงักไปพักใหญ่ๆ เนื่องจากปัญหาทางเทคนิค ตอนนี้กลับมาใช้งานได้แล้ว แค่มีข้อจำกัดนิดๆ หน่อยๆ เท่านั้น

ข้อจำกัดที่ว่าคือการเลือกใช้ Browser หากใช้ IE ก็จำเป็นต้อง update โปรแกรม Java ให้ทันสมัยเสมอ หากใช้ Chrome ก็ต้องติดตั้งโปรแกรมเสริมเล็กน้อย ซึ่งบรรณารักษ์จะขอนำเสนอการใช้งานผ่าน Chrome

เมื่อสืบค้นจนได้รายการบทความที่ต้องการแล้ว ให้คลิกที่คำสั่ง download ที่อยู่ด้านบน (รูปที่ 1) ระบบจะขึ้นหน้าต่างใหม่เพื่อให้เราติดตั้งโปรแกรม Scopus Document Download Manager ให้คลิก Added to Chrome (รูปที่ 2) เมื่อติดตั้งแล้วก็จะสามารถใช้งานได้ หรือมิเช่นนั้นให้ refresh ระบบสักหนึ่งครั้งก่อนใช้งาน เท่านี้เราก็จะสามารถ download บทความจาก Scopus ได้ครั้งละหลายรายการ แต่ไม่เกิน 25 รายการ

บรรณารักษ์ชวนรู้: ธรรมเนียมการเก็บรักษาพระบรมอัฐิ

ธรรมเนียมการเก็บพระบรมอัฐิในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงอธิบายไว้ว่า  “…ชั้นเดิมผู้มีบรรดาศักดิ์สูงเช่นพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อทำฌาปนกิจที่ใด เขาทำพระเจดีย์ลงที่ฌาปนกิจนั้นครอบทั้งอัฐิและอังคารธาตุ ต่อมาเปลี่ยนเป็นเก็บอัฐิธาตุในพระเจดีย์…”

สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายพบหลักฐานว่ามีการเก็บรักษาพระบรมอัฐิ โดยบรรจุไว้ท้ายจระนำของพระวิหารหลวงวัดพระศรีสรรเพชญ์ แต่มิได้ทำทุกรัชกาลด้วยเหตุผลที่แตกต่างกันไป

สมัยกรุงรัตนโกสินทร์มีการเปลี่ยนแปลงธรรมเนียมดังกล่าว กล่าวคือเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เสด็จขึ้นผ่านพิภพปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรีแล้ว แต่ยังมิได้ทรงกระทำการถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระบรมราชชนก เนื่องจากยังทรงติดราชการสงครามในการกอบกู้เอกราชสร้างความเป็นปึกแผ่น จนเมื่อได้ทรงสร้างราชธานีขึ้นใหม่และบ้านเมืองสงบเรียบร้อยดีแล้ว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระเมรุมาศ ถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก หลังจากนั้นทรงมีพระราชดำริถึงพระบรมอัฐินั้นว่า หากอัญเชิญไปประดิษฐานที่พระวิหารหลวงหรือพระเจดีย์ตามโบราณราชประเพณี แม้จะเป็นพระเกียรติยศ แต่กรุงรัตนโกสินทรืเพิ่งสถาปนาขึ้นใหม่ หากข้าศึกรุกรานจนไม่สามารถรักษาพระนครได้ ก็จะไม่มีพระบรมอัฐิไว้บูชา จึงอัญเชิญพระบรมอัฐิไปประดิษฐานในหมู่พระมหามณเฑียร ในรัชกาลต่อมาจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระบรมอัฐิสมเด็จพระบรมราชบุพการีไปประดิษฐานยังหอพระธาตุมณเฑียรสืบเนื่องมา